سبک گوتیک چیست؟
هنر گوتیک، نقاشی، مجسمهسازی و معماری در اروپای غربی و مرکزی در قرونوسطی از اواسط قرن دوازدهم تا پیش از آغاز دوره رنسانس، شکوفا شد. فضای هنری گوتیک در خدمت مسیحیت بود و بارزترین نشانه آن در معماری، طاقهای نوکتیز و پنجرههای عمودی در کلیساها است. احساس وحشت، تباهی، ترس و اندوه از وجوه اصلی سبک گوتیک به شمار میآید. هویت اصلی استایل گوتیک با منسوجات و رنگهای خاصی تعریف میشود. چرم، تورهای نرم، دانتل و مخمل از پارچههای اصلی گوتیک است. چوکرها، صلیب و زنجیرها، لایهلایه پوشیدن و کرستهای فنر دوزی شده با رنگهای مشکی، بنفش و قرمز تیره از آیتمهای استایل گوتیک است. اغلب پارگی روی لباسها، مضامین وحشت و ناامیدی را به ذهن متبادر میکند. در فضای فشن طراحان بزرگی هم چون اولیور دِیسکِنز، الکساندر مککویین، گرت پیو، ری کاواکوبو، جان گالیانو و ریک آونز کالکشنهایی در سبک گوتیک طراحی کردهاند. در ادامه به معرفی هفت لوک از بهترین استایلهای گوتیک میپردازیم.
کالکشن پاییز 2002 گوچی (Gucci)
تام فورد در این کالکشن با نگاه به هالیوود دهههای 1920 و 1930، مجموعهای با فضای گوتیک ارائه کرده است. صلیبهای به گردن آویخته، شلوارهای اسکینی ساتن و کیمونوهای ژاپنی با موهای کمی آشفته و سایههای دودی از آیتمهای گوتیک جذاب تام فورد است.
کالکشن اوت کوتور بهار 2006 دیور (Dior)
جان گالیانو شاید تنها طراحی باشد که استایل گوتیک شعلهسان (flamboyant) را در حدعالی آن در مجموعه اوت کوتور بهار دیور ارائه کرد. این مجموعه یک درام خونآلود و غمانگیز از انقلاب فرانسه 1789 است. صلیبهای بزرگ، رنگ قرمز آتشین، دامنهای پنییر فرانسوی، شنلهای بزرگ و چشمهایی با سایههای قرمز، فلاکت، رنج و مبارزه را تداعی میکند. لباسهای نمایشی و شعلهسان، نامتقارن و اغراقآمیز با چاپهای بزرگ از ویژگیهای این استایل است.
کالکشن پاییز 2009 الکساندر مککوئین (Alexander Mc Queen)
یکی از ویژگیهای مهم کالکشنهای الکساندر مککوئین، تاریخگرایی آنها است. باوجود گستردگی ارجاعات تاریخی مککوئین، او از قرن نوزدهم و بهویژه از گوتیک ویکتوریایی الهام گرفته است. گوتیک ویکتوریایی ترکیبی از عناصر ترسناک و عاشقانه است. مجموعههای مککوئین اغلب روابط متناقضی مانند زندگی و مرگ، روشنایی و تاریکی، مالیخولیا و زیبایی را منعکس میکنند. در لوک شماره 45 مککوئین لباسی سرتاسر مشکی از پر اردک طراحی کرده است که بیشتر یادآور پرنده شوم سبک گوتیک یعنی کلاغ است. کلاغ در رومانتیسیسم نشانه مرگ است و در این لوک مک کوئین ما را با الهه مرگ روبهرو میسازد. مرگ در دیدگاه او بسیار مهم است و درباره آن میگوید:«توجه به مرگ بسیار پراهمیت است. چراکه بخشی از زندگی ست. مرگ غم و اندوه به همراه دارد. اما همزمان رمانتیک است. مرگ آخر چرخه است. همه محکوم به آن هستند. چرخه زندگی فضا را برای چیزهای جدید فراهم میکند. بنابراین روندی مثبت است.» در این مجموعه آرایش چهرهها و بهویژه حجم زیاد رنگ پیرامون لبها با الهام از ظاهر یک دیوانه در فیلمی ساخته تری گیلیام (Terry Gilliam) به نام برزیل طراحی شده است. البته ردپای علاقه مککوئین به آثار کارگردان بزرگ سینما آلفرد هیچکاک و فیلم پرندگان نیز در این مجموعه مشهود است.
کالکشن پاییز 2012 ژیوانشی (Givenchy)
ریکاردو تیشی (Riccardo Tisci) در این مجموعه از چرم، رنگ بنفش و قرمز در کنار مشکی و آرایش تیره لبها بهره برده است. جنبه زنانه این کالکشن تحت تأثیر عکاسیهای گای بوردین(Guy Bourdin) در دهه 1970 است.
کالکشن پاییز 2013 برند گرت پیو (Gareth Pugh)
این کالکشن به ما ثابت میکند که رنگ سفید میتواند به اندازه رنگ مشکی، حسی توأم با دلهره و ترس به ما منتقل کند. قطعاً در سبک گوتیک رنگ بهتنهایی کافی نیست. آرایش پریشان موها، چشمهای گودرفته با سایههای ملایم قرمز در اطراف آن و صورت رنگپریده، تصویری از یک عروس از گور برخاسته را نشان میدهد. شاخههای بیبرگ گلدوزی شده در پایین لباسهای سفید، جنگلهای تاریک و وهمآلود را مجسم میکند. خلاقیت خاص گرت پیو، طراح آوانگارد انگلیسی، استفاده از نوارهای پلاستیکی کیسههای زباله است. این نوارها بهصورت تاروپود درهمتنیده شده و کت و لباسهای زیبایی را خلق کرده است. همچنین حجم نوارها در پایین دامنها و آستینها، جایگزین تزیینات توری و ولآنهای چیندار است. گرت پیو این کالکشن را با الهام از زنان قبیله آسگارد ساکن در کوههای کارپات اوکراین طراحی کرده است.
کالکشن پاییز 2015 یوجی یاماموتو(Yohji Yamamoto)
یوجی یاماموتو در سبک گوتیک نیز امضای خودش را دارد. لباسهای گشاد و فراجنسیتی با دراپههای سبک و اثری از چرم و تورهای چیندار به عنوان پارچههایی ثابت در گوتیک، به چشم نمیخورد. تکههای پارچه تناقض همزمان نقص و کمال را به نمایش میگذارند. نقصان ریشه در فلسفه وابی سابی دارد و یاماموتو همواره در آثارش از آن استفاده میکند. لوک شماره 36 کرست و دامنی حجیم با فنر دوزیهای نامتقارن و شکسته با ارجاع به پوشاک قرن نوزدهم است. چاپ چند سیب گاز زده بر روی دامن، شاید اشارهای به سیب زهرآلود در کتب مقدس را دارد.
نویسنده: مریم غلامی