صنعت مد بهخاطر زرقوبرق و جذابیتهای متنوع، معروف است؛ اما این صنعت بزرگ یکی از اصلیترین آلایندههای روی کره زمین میباشد. بر اساس گزارشی از برنامۀ محیط زیست سازمان ملل متحد، حدود 8 درصد از انتشار کربن در جهان، 92 میلیون تن زباله جامد و 20 درصد از فاضلاب جهانی در سال، توسط صنعت فشن تولید میشود. و همچنین با توجه به نتیجه پژوهشها، پیشبینی میشود که زبالههای سالانه ساختمانی جهان نیز تا سال 2025 به 2.2 میلیارد تن برسد. (1)
در سال 2017 میلادی، کلاریس مرلت، دانشجوی معماری، حتی بدون اینکه به میزان تکان دهنده ضایعات رایج در صنعت ساختمان نیز بربخورد، از حجم عظیم زبالههای نساجی جهانی شوکه شد. این مسئله به شکلگیری ایدهای نو در ذهن وی منجر شد، « اگر میتوانست از همان منابعی که قبلاً ساختهشده بود، استفاده کند، چه اتفاقی میافتد؟»
و به این ترتیب، FabBRICK متولد شد. شرکتی که آجرهای تزئینی و عایق را از لباسهای قدیمی تولید میکند. در آوریل 2019، این شرکت با بستن یک قرارداد سرمایهگذاری جمعی با مبلغ 10000 یورو (تقریباً 11000 دلار آمریکا) که برای توسعه یک ماشین آجر برای صنعتیکردن فرآیند تولید نیاز بود، شروع بهکار کرد. او پتانسیل ضایعات حاصل از صنعت نساجی را بهخوبی نشان داد و آن را به مصالح ساختمانی مناسب با عملکرد فنی قابل اعتماد و جذابیت بصری منحصربهفرد تبدیل کرد. (2)
این شرکت فرانسوی، زبالههای نساجی را به آجرهایی تبدیل کرد که ظاهراً عایقهای حرارتی و صوتی عالی هستند. در فرانسه، ضایعات نساجی حدود 4 میلیون تن تخمین زده میشود ، با این حال، کمتر از یک سوم آن برای استفاده مجدد یا بازیافت در کشور جمع آوری میشود و این اقدام تأثیر عمیقی بر بازیافت زبالههای نساجی در فرانسه خواهد داشت.
هر آجر، از دو تا سه تیشرت خرد شده، تولید میشود؛ که مرلت این مواد را از یک تأمینکننده در نرماندی خریداری میکند. در این فرآیند میتوان از پنبه، پلی استر، الاستین و پیویسی استفاده کرد و با چسب سازگار با محیط زیست که خود مرلت تولیدکننده آن است، متریال اولیه را بهم چسیاند. این ضایعات ابتدا با چسب مخلوط شده و سپس در قالب آجر فشرده میشوند و بدون دخالت انسان در این فرآیند، قالب از فشرده سازی مکانیکی برای تشکیل آجرها استفاده میکند. سپس این آجرهای مرطوب از قالب خارج میشوند و قبل از استفاده به مدت دو هفته باید خشک شوند.
مرلت در مصاحبهای با Brut گفت که تحصیل در رشته معماری، باعث شد به دنبال راههایی برای ساخت و ایدههای متفاوت باشد. بنابراین وی نمونههای اولیه مختلفی را با چسبهای اکولوژیکی مختلف ساخت و روشهای مختلفی را برای قرار دادن پارچه در قالب، برای فشردهکردن آن امتحان کرد. در نهایت به نمونه اولیهای رسید که بهخوبی در مقابل شکستن مقاومت میکند، به آتش واکنش خوبی نشان میدهدو مقاومت خوبی در برابر رطوبت نیز دارد. (3)
آجرهای تولیدشده در چهار اندازه مختلف موجود هستند، و همانطور که گفته شد این آجرها یک عایق حرارتی و صوتی عالی هستند، به این معنی که برای پارتیشنهای اتاق، دیوارهای تزئینی در فروشگاههای ریتیل میتوان زا آنها استفاده کرد؛ و همچنین میتواند برای ساخت لوازم منزل و دکوراتیو مانند مبلمان، لامپ، میز، چهارپایه و غیره نیز مورد استفاده قرار بگیرند.
بهطور کلی ایدهپردازی و داشتن خط فکری متفاوت نسبت به پدیدههای زیانآور دنیا و اجرا سازی آنها، میتواند تأثیر بزرگی در حفظ سلامت جامعه و محیطزیست بشر داشته باشد. شاید یک ایده ساده که پیشپا افتاده و غیرمنطقی بهنظر میرسد، تحولی عظیم از خود بجای بگذارد.
FabBRICK: از ترکیب به دو کلمه Fabric به معنای پارچه و Brick به معنای آجر ایجاد شده است.
نویسنده: لعیا محمدباقری