تکنولوژی با گذشت زمان روز به روز شخصیتر و کوچکتر میشود. در ابتدا کامپیوترها یک اتاق را کاملا اشغال میکردند اما امروزه میتوان آنها را به راحتی حمل کرد؛ پس بدیهی است که قدم بعدی در این سیر تکامل تکنولوژیهای پوشیدنی[1] است.
تکنولوژی پوشیدنی شاخهای از دستگاههای الکترونیک است که میتواند به عنوان اکسسوری پوشیده شود، در لباس جاسازی شود، در بدن کاربر قرار داده شود و حتی بر روی پوست تتو شود. این دستگاهها دست را اشغال نمیکنند و دارای قابلیت های کاربردی هستند. همچنین آنها مجهز به ریزپردازندههای تقویت شده با قابلیت دریافت و ارسال داده از طریق اینترنت هستند.
میتوان گفت که تکنولوژی پوشیدنی از زمانی که عینک ها در قرن 13 میلادی ساخته شدند وجود داشته است همچنین از سال 1500 میلادی ساعتهایی که به اندازهای کوچک بودند که بتوان آنها را پوشید به وجود آمدهاند؛ اما تکنولوژی پوشیدنی مدرن به عنوان ترکیبی از یک ریزپردازنده و اتصال به اینترنت تعریف میشود.
رشد شبکه موبایل، پیشرفت تکنولوژی پوشیدنی را ممکن کرد. ردیابهای فعالیت تناسب اندام اولین موج بزرگ تکنولوژی پوشیدنی بود که مورد توجه مصرفکنندگان قرار گرفت. سپس، ساعت مچی به یک صفحه نمایش کوچک تبدیل شد و برنامههای تلفن همراه قویتری به آن اضافه شد. هدستهای بلوتوث، ساعتهای هوشمند و عینکهای مجهز به وب همگی به افراد اجازه میدهند دادهها را از شبکههای Wi-Fi دریافت کنند. همچنین صنعت بازی با هدست های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده بر تعداد تکنولوژیهای پوشیدنی افزوده است.
تکنولوژی پوشیدنی در عرصههای مختلفی استفاده میشود. موارد زیر محبوبترین کاربردهای فعلی و نسل بعدی تکنولوژی پوشیدنی هستند:
- پوست و اپیدرمی: پچهای نازک پوستی برای نظارت بر سلامت و کنترل بیماریهای مزمن نظیر نارسایی قلبی و دیابت.
- کنترل سلامت عمومی : افراد از تکنولوژی پوشیدنی برای ردیابی و دریافت اعلانهای ضربان قلب و فشار خون، تماشای کالری دریافتی خود یا مدیریت رژیمهای تمرینی خود استفاده میکنند.
- بازی و سرگرمی: صنایع بازی و سرگرمی اولین کسانی بودند که هدست های VR، عینک های هوشمند و کنترلرها را به کار گرفتند. نمایشگرهای مشهور روی سر VR مانند Oculus Quest، Meta Quest و Sony PlayStation VR، برای همه نوع مقاصد سرگرمی از جمله بازی، تماشای فیلم و سفرهای مجازی استفاده میشوند.
- مد و لباس هوشمند: لباسهایی که به عنوان لباس هوشمند یا مد هوشمند شناخته میشوند در چند سال گذشته محبوبیت زیادی پیدا کردهاند. لباسهای هوشمند مانند ژاکت هوشمند Levi’s که نخهای آن از الیاف الکتریکی تشکیل شده است، به فرد این امکان را میدهد تا به تماسها پاسخ دهد، موسیقی پخش کند یا مستقیماً با استفاده از آستین خود عکس بگیرد. ساعت های هوشمند، مچ بند، کفشهای هوشمند و جواهرات هوشمند نیز نمونه های محبوب تکنولوژی پوشیدنی هستند.
- نظامی: این ابزارهای پوشیدنی شامل فناوری ردیابی موارد حیاتی سربازان، تمرینهای شبیهسازی مبتنی بر واقعیت مجازی و فناوری پایداری هستند. برای مثال قطعاتی در چکمه سربازان برای تخمین اینکه سربازان تا چه اندازه وزن تجهیزات خود را حفظ میکنند و چگونه عوامل زمین میتواند بر عملکرد آنها تأثیر بگذارد، گذاشته میشوند.
- ورزش و تناسب اندام: در ورزشهای مختلف از تکنولوژیهای پوشیدنی گوناگونی استفاده میشود که یا در پارچه لباس ورزشی تعبیه شدهاند و یا در تجهیزات ورزشی مانند چوب بیس بال و توپ. این دستگاه ها با استفاده از بلوتوث و جیپیاس دادهها را به دستگاههای دیگری مانند لپتاپ منتقل میکنند تا مربیها بتوانند آنها را تحلیل کنند. علاوه بر دستگاههای ورزشی پوشیدنی، تکنولوژیهای پوشیدنی آشنا مانند Fitbit، Apple Watch، Garmin، Samsung Galaxy Watch و Polar به طور گسترده برای ردیابی بخشهای مختلف معیارهای سلامت و عملکرد بازیکن استفاده میشوند.
تکنولوژی پوشیدنی در فشن
تکنولوژی پوشیدنی تاثیرات عمیقی بر صنعت فشن گذاشته است و درهای زیادی را به روی طراحان باز کرده تا بتوانند لباسهایی مد روز و در عین حال کاربردی و با تکنولوژی بالا تولید کنند. وقتی به تکنولوژی پوشیدنی، پارچه های هوشمند و منسوجات الکترونیکی فکر می کنیم، اغلب کاربردهای آنها را در صنایع سلامت و تناسب اندام در نظر میگیریم. هرچند که صنعت مد در همگامی با انقلاب هوشمند نسبت به عرصههای دیگر کندتر بوده، اما امروزه طراحان به جای اجرای حقههای فریبنده، سعی میکنند تا با استفاده از تکنولوژی یک ارزش واقعی برای مشتریان ایجاد کنند. تکنولوژی پوشیدنی قطعات کامپیوتر و الکترونیک را با لباس، اکسسوری و حتی قطعات قابل کشت در بدن ادغام میکند. این تکنولوژی برای این طراحی شده تا مدیریت فعالیتهای روزانه راحتتر شود و در نهایت موجب ارتقا سطح زندگی شود.
صنعت فشن ازتکنولوژی پوشیدنی برای ارائه طیف گستردهای از محصولات شامل ساعتها و جواهرات هوشمند، ردیابهای تناسب اندام و حتی لباسهایی که میتوانند بر وضعیت جسمانی ما نظارت کنند، استفاده کرده است؛ از نمونههای آن میتوان به نمونه اولیه ژاکتهای هوشمند فورد[2] برای دوچرخه سواران اشاره کرد. از ویژگیهای این ژاکت، آستینهایی است که هنگام دور زدن دوچرخه سوار روشن میشوند تا او را برای وسایل نقلیه و عابران قابل رؤیت کنند. همچنین این ژاکت به برنامههای مسیریابی تلفن همراه متصل است و با لرزش آستینها دوچرخه سوار را راهنمایی کرده و نیاز به چک کردن صفحه تلفن همراه را کاهش میدهد. از دیگر ویژگیهای آن چراغهای ترمز چشمکزن و حسگرهای لمسی و صوتی برای تسهیل کنترل تماسها و مسیریابی است.
تکنولوژی پوشیدنی در فشن همچنین میتواند نحوهی لباس خریدن ما را نیز دگرگون کند. با تکنولوژیهایی مانند واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR)، خریداران میتوانند بدون خروج از خانه ببینند لباسها چه شکلی هستند. به عنوان مثال، برند دیور در یکی از کمپینهای خود با استفاده از اپلیکیشن ها و فیلترهای واقعیت افزوده به مشتریان خود این امکان را داد تا عینکهای آفتابی، کفشهای ورزشی و حتی لوازم آرایشی این برند را امتحان کنند.
تکنولوژی پوشیدنی و پایداری
ادغام تکنولوژی پوشیدنی با صنعت مد فرصتهای زیادی را برای فشن پایدار ایجاد کرده است. برای مثال، درحالحاضر میتوان لباسهایی طراحی کرد که براساس شرایط محیطی فرد تغییر کنند. لباسهای سازگار با دما (لباسهایی که با نوارهایی پوشانده شدهاند که صاف و خم میشوند تا به فرد کمک کند گرم یا خنک بماند) نیاز به لایههای اضافی لباس را کاهش میدهد و در نهایت میزان لباسهایی که تولید، مصرف و یا هدر داده میشوند را کاهش میدهد. همچنین فناوریهای جدیدی مانند ابریشم عنکبوت مصنوعی به پایداری در فشن بسیار کمک کرده است. شرکت SPIBER که یک شرکت تحقیقاتی نساجی ژاپنی است طی همکاری با برند North face اقدام به تولید یک کاپشن ضدآب بااستفاده از ابریشم عنکبوت مصنوعی کرده است. این کاپشن که «Moon parka» نام دارد دارای حداقل ردپای کربن است. همچنین این کاپشن دارای قابلیت حفظ حرارت به طور استثنائی است. منسوجات ابریشم مصنوعی نیاز به فرآوردههای نفتی را کاهش میدهند و زیست تخریبپذیر هستند و بنابراین برای محیطزیست بهترند.
مشکلات تکنولوژی پوشیدنی
با وجود مزایای بالقوه تکنولوژی پوشیدنی در صنعت مد، نگرانیهایی نیز وجود دارد. یکی از بزرگترین چالشها در این رابطه حفظ حریم خصوصی است؛ تکنولوژیهای پوشیدنی در اصل دستگاههایی هستند که اطلاعات و دیتاهای شخصی را جمعآوری میکنند. به همین دلیل اطلاع از اینکه چه کسی به این اطلاعات دسترسی دارد و از آن چه استفادهای میکند مهم است چراکه این اطلاعات میتواند برای اهداف گوناگونی و ناخواستهای مانند تبلیغات هدفمند، نظارت بر بهرهوری کارمندان، ارزیابی بیمه درمانی و ردیابی مکان افراد استفاده شوند. در نتیجه قوانین و مقرراتی باید وضع شود که از اطلاعات فرد محافظت کند. ضمن اینکه شرکتهای سازنده باید تدابیری بیاندیشند تا از هک شدن دستگاهها جلوگیری کنند و امنیت اطلاعات فرد را تضمین کنند.
یکی دیگر از نگرانیها پتانسیل تکنولوژی پوشیدنی، تشدید شکاف دیجیتالی بین افراد است. تکنولوژیهای پوشیدنی اغلب گران هستند و همه افراد نمیتوانند هزینه آن را بپردازند. این موضوع باعث میشود تنها عده کمی از افراد به مزایای تکنولوژیهای پوشیدنی دست پیدا کنند درحالی که دیگران از آن بیبهره میمانند.
آیندهی تکنولوژیهای پوشیدنی
همانطور که پیشتر اشاره شد امروزه لباسهای هوشمند با به کار گذاشتن سنسورهایی در بخشهایی از لباس به وجود میآیند اما در آینده پارچههای هوشمند به طور مستقیم بافته میشوند. این پارچه مثل پارچههایی که ما امروزه استفاده میکنیم به نظر خواهد رسید با این تفاوت که این قابلیت را دارد تا اطلاعات را جمعآوری کند تا به شرایط فیزیکی و محیطی واکنش نشان دهد. آنها از موادی با الیاف رسانای الکتریکی، ترکیب شده با ریزپردازنده ها و حسگرهای کوچک بافته خواهند شد. شرکت هایی مانند DuPont، Adidas، Schoeller Textiles و Toray Industries به طور فعال در حال توسعه محصولاتی هستند که به رشد صنعت نساجی هوشمند کمک می کنند.
کلام آخر
درحالی که صنعت نساجی به دنبال فرصتهای جدید در زمینه دیجیتالی شدن است، شرکتهای مد باید در پی این باشند که مشتریانشان کالاهای خود را چگونه ارزشگذاری میکنند و چگونه میتوان آن را تغییر داد. درک انتظارات مصرفکننده نسبت به لباسهای هوشمند برای برندهای فشن امری حیاتی است. مشتریان در حال حاضر با محصولات دیجیتالی گوناگون احاطه شدهاند که حجم زیادی از اطلاعات را تولید میکنند؛ بنابراین برندهای فشن باید از این تکنولوژیهای دیجیتال فکر شده استفاده کنند تا بتوانند یک پیوند احساسی و یک تجربه متقاعدکننده برای مشتریانشان ایجاد کنند.
نویسنده: غزل وفا
پانویس:
[1] Wearable Technology [2] Ford Smart Jacket
منابع:
- https://www.techtarget.com/searchmobilecomputing/definition/wearable-technology
- https://www.techtarget.com/iotagenda/blog/IoT-Agenda/Clothing-as-a-service-The-future-of-connected-apparel
- https://www.investopedia.com/terms/w/wearable-technology.asp#:~:text=Wearable%20technology%2C%20also%20known%20as,even%20tattooed%20on%20the%20skin.
- https://www.ignitec.com/insights/the-impact-of-wearable-technology-in-fashion-benefits-and-concerns/#:~:text=Wearable%20technology%20integrates%20electronics%20and,activities%20more%20manageable%20and%20efficient.
- https://www.tg3ds.com/blog/wearable-technology-fashion