فشنِ سایبرپانک

امروزه با شتاب بی‌وقفه تکنولوژی و دستیابی به جدیدترین فناوری‌های هوش مصنوعی، بازگشتی دوباره به سمت ژانر سایبرپانک در زمینه‌های مختلف در حال رقم خوردن است. مسیری که روزگاری در ذهن نویسندگان تنها یک روایت خیالی بود. در این مقاله از مدروز به تاریخچه و استایل سایبرپانک پرداخته می‌شود.

تاریخچه سایبرپانک

سایبرپانک زیرشاخه‌ای از ژانر علمی تخیلی، در یک محیط آینده‌نگر و ویران‌شهر است، که تمایل دارد بر روی آوارگی همراه با فناوری پیشرفته تمرکز کند. با کمی تحلیل کلمه می‌توان به یک تعریف مختصری از سایبرپانک رسید. بخش اول کلمه یعنی «سایبر» اشاره به فناوری و فضاهای مجازی و پیشرفت‌های سایبرنتیک در بدن دارد، از طرف دیگر «پانک» اشاره به خرده‌فرهنگ هنجارشکن پانک دارد. به‌صورت کلی می‌توان گفت سایبرپانک ریشه در جنبش علمی تخیلی موج نو در دهه‌های 1960 و 1970 میلادی دارد، یعنی زمانی که نویسندگانی مانند فلیپ کی دیک، مایک مورکاک و نویسندگانی از این دست، تأثیر مواد مخدر، فناوری و انقلاب جنسی را مورد بررسی قرار داده‌اند.

اولین رمان تاثیرگذار ویلیام گیبسون به نام Neurmancer که در سال 1984 منتشر شد به تقویت سایبرپانک به عنوان یک خرده ژانر کمک بسیاری نمود؛ این رمان از خرده فرهنگ پانک و هکرها تأثیر بسزایی گرفت. به‌صورت کلی کتاب‌های سایبرپانک حول محور ستیز میان هکرها، هوش مصنوعی و شرکت‌های غول‌آسا می‌چرخد و آینده متصور در این ژانر معمولاً حالتی ضد ایدئال دارند. فیلم “Blade Runner” را می‌توان به‌عنوان نمونه‌ای اساسی از سبک و تم سایبرپانک دید. موسسه فیلم آمریکا این فیلم را در زمره یکصد فیلم برتر قرار داده است. بسیاری از فیلم‌ها، نمایش‌ها و کتاب‌های سایبرپانک بحث‌برانگیز بوده‌اند چرا که اغلب به عنوان فراخوانی برای انقلاب فرهنگی و قیام طبقاتی در نظر گرفته شدند، همچنین این ژانر قهرمانانی دارد که رانده شده، یاغی و ضدقهرمان محسوب می‌شوند. این اشخاص در جامعه‌ای زندگی می‌کنند که دولت‌ها در حال فروپاشی هستند و اقتدار و شرور را به تصویر می‌کشند.

اکثر مضامین سایبرپانک در مورد جامعه‌ای در آینده صحبت می‌کند؛ جایی که پیشرفت‌های تکنولوژیکی و فساد شرکت‌ها منجر به دنیایی کابوس‌زده شده است. آن‌ها همچنین از نظر اخلاقی سبک زندگی مبهمی دارند – به‌عنوان مثال، آن‌ها مواد مخدر مصرف می‌کنند یا اعتیاد دارند و اغلب به فرهنگ هکرها تعلق دارند، جایی که معمولاً با استفاده از روش‌های غیرقانونی کارهای خوبی انجام می‌دهند.(1)

زیبایی‌شناسی سایبرپانک

زیبایی‌شناسی سایبرپانک به لحاظ بصری بسیار خیره‌کننده است از این رو در میان هنرمندان به‌خصوص هنرمندان دیجیتال محبوبیت زیادی دارد. زیبایی‌شناسی این ژانر به اندازه داستان‌هایش پیچیده و هیجان‌انگیز است. پالت رنگی سایبرپانک به‌صورت غالب شامل نور و رنگ‌های نئونی در کنار رنگ‌های خنثی می‌باشد و برای فضاسازی به شکل غالب از خیابان‌های ژاپن، لس‌آنجلس یا هنگ کنک با ترکیبی از محیط‌های صنعتی آلوده بهره می‌برند.(1)

استایل سایبرپانک

نفوذ سایبرپانک به مد تقریباً از دهه 1990 میلادی آغاز شد. ترنچ‌کتی که توسط دکارد در فیلم “Blade Runner” پوشیده شد یکی از اولین قطعاتی بود که در این زمینه بر مد تاًثیر گذاشت. فشن سایبر پانک در رابطه با داشتن نگرش پانک و حضور در فضای سایبری معنا می‌شود. همانطور که توضیح داده شد سایبرپانک در رابطه با آینده‌ای است که دارای فناوری بالا، فروپاشی اجتماعی، زندگی صنعتی و بی‌کیفیت است! در همچین شرایطی یک فرد سایبرپانک بیش از هرچیز به یک لباس کاربردی نیاز دارد اما لازم به ذکر است، بودن به‌عنوان بخشی از فرهنگ شورشی، فرد خیلی پایبند به قوانین خاصی برای پوشش نیست و همین مسئله آزادی نسبی به آن‌ها در ابراز خود در این پوشش می‌دهد. به دلیل موقعیتی که برای یک سایبرپانک تعریف شده است استفاده فراوان از رنگ مشکی دیده می‌شود، پس این فرد می‌تواند به سایه‌ها بچسبد یا آینده تاریکی که در آن زندگی می‌کند را به نمایش در بیارد و اگر قرار است رنگی در کار باشد، به سمت رنگ‌های تیره در طیف قهوه‌ای، نارنجی و خاکستری سوق پیدا می‌کند. در کنار این رنگ‌ها می‌توان از هایلایت‌هایی به رنگ آبی، صورتی، زرد و بنفش به شکل درخشان و براق استفاده کرد. طی دهه‌ها، مد سایبرپانک با دیگر سبک و استایل‌ها ترکیب شده و تکامل بیشتری یافته است، در ادامه چندین دسته‌بندی برای ترکیب و رسیدن به استایل سایبرپانک مورد بررسی واقع شده است:

1. لباس‌های متاًثر از فناوری/Techwear
2. لباس نظامی/Military
3. نینجا/گاث/Goth/Ninja
4. لباس‌های خیابانی/streetwear
5. لباس‌های شورشی/Subversive

لباس‌های متاثر از فناوری/Techwear

این استایل بزرگ‌ترین و مرتبط‌ترین استایل به سایبرپانک است که ترکیبی از کارایی و زیبایی‌شناسی تکنولوژیک است؛ ترکیبی عالی از آینده‌نگری و پارچه‌هایی با فناوری بالا.

لباس‌های نظامی/ Military

این همان چیزی است که به‌نظر می‌رسد، آینده مدنظر از سایبرپانک ملزم به اجرای قوانین جنگی است پس به لحاظ نظامی جلیقه و فشنگ‌دان در لباس‌ها ظاهر می‌شود. چیزهایی که برای وجود داشتن آن‌ها نیاز به فکر کردن نیست و از الزامات محسوب می‌شوند، همچنین برای لباس‌ها باید از رنگ‌های خاکی، تیره و خاموش بدون حضور رنگ‌های درخشان استفاده نمود.

لباس‌های گاث/نینجا/ Goth/Ninja

گونه‌ای از لباس‌های متأثر از فناوری (Techwear) همراه با کلاه‌ها و ماسک‌های بزرگ و حجیم.

لباس‌های شورشی/ Subversive

این لباس بیشتر نزدیک به فرهنگ پانک می‌باشد و گاهاً نگاهی کنایه‌آمیز به هکرها و دیگر مهارت‌های سایبرپانکی‌ها دارد.

سایبرپانک یکی از جذاب‌ترین ترکیباتی است که این روزها برندهایی همچون Y-3, Demobaza و Outlier در ارائه کالکشن‌هایشان از آن بهره‌مند می‌شوند، چرا که تنها یک راه برای داشتن استایل و ترکیب پوششی سایبرپانک وجود ندارد و تنها با دانستن نوع نگرش آن‌ها می‌توان به شیوه‌های متفاوتی به این ترکیب خاص دست پیدا کرد!(1).(2).(3)

نویسنده: ثنا صادقی