سیرکی به نام مت‌گلا

مت گلا چه خدمتی به دنیای مد کرده‌است؟ تعدادی از سلبریتی‌ها، مدل‌ها، افراد مشهور فرهنگی، سیاسی و ورزشی و اخیرا بلاگرها گرد هم می‌آیند و به نوعی افتتاحیه‌ی نمایشگاه مد موزه متروپولیتن را جشن می‌گیرند. هدف اصلی این مهمانی از ابتدا ارزشمند بوده‌است اما در سال‌های اخیر این بزرگترین مهمانی مد به یک پدیده‌ ضد مد تبدیل شده است. یک سیرک تبلیغاتی سلبریتی محور، که فشن را آرام آرام به انزوا می‌کشد.

تقریبا یک قرن پیش، در دهه‌ ۱۹۲۰ میلادی، تئاتر در آمریکا به اوج شکوفایی خود رسید. ایرنه لویسون، تهیه کننده‌ تئاتر و آلین برنشتاین، طراح صحنه، نیاز به آرشیو لباس‌هایی را دیدندکه طراحان لباس بتوانند از آن‌ها الهام بگیرند. این مجموعه‌ لباس گردآوری شد و تا زمانی که در سال ۱۹۴۶ میلادی به طور رسمی به یکی از بخش‌های اصلی موزه‌ متروپولیتن تبدیل شد به بیش از ۸۰۰۰ قطعه رسید. این آرشیو ارزشمند لباس در متروپولیتن برای سازماندهی و رشد بیشتر به یک موسسه تبدیل شد که مردم می‌توانستند به دیدن لباس‌ها بیایند و از آن‌ها لذت ببرند.

مت گلا زاییده‌ی افکار النور لمبرت بود که در سال ۱۹۴۸، آن را برای اولین بار برگزار کرد. افراد ثروتمند و مهم‌ترین نام‌ها در صنعت مد در این جشن حضور داشتند. این مراسم با هدف جمع‌آوری کمک مالی برای موسسه لباس مت برگزار شد و رفته رفته به مهم‌ترین رویداد سال نیویورک تبدیل شد.

در سال ۱۹۷۳ دایانا وریلند، مشاور ویژه‌ی بخش لباس موزه‌ی متروپولیتن، بر مت گالا مسلط شد و جانی تازه به آن بخشید. یکی از کارهای تحسین برانگیز او برای مت گلا این بود که جشن را به یک نمایشگاه مرتبط ساخت. اولین نمایشگاه او «دنیای بالنسیاگا» نام داشت. وریلند تا زمان مرگش در سال ۱۹۸۹ با متروپولیتن کار کرد و در مجموع ۱۴ نمایشگاه برجسته و ارزشمند خلق کرد. این عمل او نه تنها تحول مثبتی در دنیای مد و بالا بردن کیفیت آن ایجاد کرد؛ بلکه کمک‌های مالی زیادی را نیز برای موسسه به ارمغان آورد. یکی دیگر از تحولاتی که وریلند در مت گلا ایجاد کرد این بود که افراد مشهور و محبوب در میان عامه‌ی مردم را به این مراسم دعوت کرد. شخصیت‌هایی مانند اندی وارهول و دایانا راس در کنار چهره‌های سیاسی مثل ژاکلین کندی بیش از پیش توجهات را به سمت مت گلا جلب کردند. این مسئله همچنین به جذب کمک‌های مالی بیشتر برای موسسه کمک کرد.

بعد از مرگ وریلند، پت باکلی، برای مدت کوتاهی کنترل مت گلا را در دست گرفت و همچنان روند پیش را ادامه داد. بعد از باکلی از سال ۱۹۹۵ تا کنون آنا وینتور سردبیر مجله ووگ مسئولیت این جشن را به عهده گرفته اس. او در سال­های اولیه کماکان همان قوانین و اسلوب وریلند را در مواجهه با مت گلا به کار برده است اما در سال­های بعدتر در عمل مت گالا را به یک نمایش سرگرم کننده، بیخودی پر سر وصدا، سلبریتی محور، سیرک مانند و از نظر منتقدان بسیاری تهوع آور تبدیل کرد.

با توجه به تاریخچه‌ی مت گلا در می‌یابیم که هدف اصلی این مراسم کمک مالی برای موسسه لباس متروپولیتن بوده است. اما با ورود وریلند اهداف ارزشمندتری به آن اضافه شد. وریلند پویا، با ایده‌های خلاقانه و عجیب خود تحولات منحصربه‌فردی در فشن ایجاد کرد. او با برگزاری نمایشگاه مد همزمان با جشن مت گلا، به مراتب این جشن را در جایگاه مهم‌تر و مفیدتری قرار داد؛ زیرا علاوه بر کمک مالی، سطح کیفی فشن را نیز بالا برد؛ اتفاقی که در زمان آنا وینتور به عکس آن تبدیل شد.

بی‌راهه‌های مت گلا

با گذشت زمان مت گالا هدف اصلی خود را گم کرد. در حال حاضر، سلبریتی‌هایی که وریلند آن‌ها را تنها برای جلب توجه عمومی به مت گالا دعوت کرده بود تسلط جشن را در دست گرفته‌اند. اوج فاجعه آنجاست که افرادی به جشن می‌آیند که ممکن است هیچ علاقه‌ای به دیدن نمایشگاه نداشته باشند. آن‌ها تنها برای قدم زدن بر روی فرش قرمز و گرفتن عکس ‌می‌آیند که به هیچ وجه در خور دنیای فشن نیست. تجاری سازی، کل مت گلا را در بر گرفته است و افسوس که خود طراحان هم به این اتفاق دامن می‌زنند. مت گلایی که در آن طراح، ۳۰۰ هزار دلار پول می‌دهد و میزی رزرو می‌کند تا یک سلبریتی لباسش را بپوشد و رایگان به مراسم بیاید هیچ کمکی به فشن نمی‌کند. این روند، به جای تقویت کیفی و کمی دنیای فشن تنها سلبریتی‌ها را مسلط‌تر کرده است. در مت گالای سال گذشته این گونه رفتارهای ضد فشن به اوج خود رسید. آنجا که کیم کارداشیان با انتخاب لباس مرلین مونرو تاریخ فشن را هدف قرار داد، باید در این مراسم تخته می‌شد. اما افسوس که افسار به دست سودجویان بی‌هنری‌است که هرچیزی را بر فشن و تعالی آن مقدم می‌دانند.

حال وظیفه‌ ما به عنوان یک فرد علاقه‌مند و فعال در حوزه‌ی فشن چیست؟ چگونه می‌توان به این روند ضد فشن مت گالا، دامن نزد و عکس‌العملی موثر در مواجهه با آن نشان داد؟ اولین و مهم‌ترین کاری که باید انجام داد این است که با شروع مراسم بر موج اخبار آن سوار نشویم. کافی است اولین تصاویر سلبریتی‌ها در مت گلا منتشر شود، نظرات کارشناسی و تحلیل‌های درست و غلط کل فضای مجازی و سایت‌ها را احاطه می‌کند. درحالی که این تنها قرار بود بخش تبلیغاتی مت گالا باشد نه همه‌ آن. بسیارند فعالان فشنی که از برگزاری نمایشگاه در این روز بی‌خبرند و مت گلا را تنها نمایشی از سلبریتی‌ها می‌دانند که بر اساس تمی تعیین شده لباس می‌پوشند. پس لازم است زاویه دید خود را به این جشن بزرگ لباس تغییر دهیم تا شاید وریلندی از نو ظهور کند و فشن و طراحی لباس را به جایگاه اصلی خود بازگرداند.

نویسنده: سولماز نامور