استایل خیابانی در طول سالها صنعت مد و جنبشهای اجتماعی را دگرگون و میتوان آن را بهعنوان سبک خاصی از لباس و لباس پوشیدن تعریف کرد که در ابتدا از فرهنگ مد بریتانیا شکلگرفته است. تأثیر آن بر مد از اواخر جنگ جهانی دوم آغاز شد، جیرهبندی لباس و مقررات سختگیرانه بر مد در جنگ جهانی دوم، کمیاب بودن مواد خام و منابع در مورد لباسهای غیرنظامی و بالا بودن قیمتها باوجود جنگ و دوران سخت، صنعت مد توانست زنده ماند و به راه خود ادامه بدهد.
پس از جنگ جهانی دوم، زمانی که جیرهبندی دیگر مردم را محدود به رویکرد مینیمالیستی به لباس و مد نمیکرد، مردم میتوانستند از طریق انتخاب لباس، خود را ابراز کنند. نگاه منفعتگرایانه برای مدت طولانی غالب شده بود و مردم میخواستند با پوشیدن لباسهایی که شخصیت آنها را منعکس میکند، از میان جمعیت متمایز شوند.
شاید بتوان گفت شروع اولیه استایل خیابانی را در دهه 1920 همزمان با عصر جاز نامگذاری کرد که این یک انحراف قابل توجه از سبکهای لباس رسمیتر دهه قبل خود بود و در ادامه این استایلها با هویتهای بصری متمایز از اواخر دهه 1940 جان بیشتری گرفت. در هر دهه، گروههای جدیدی ظاهر و با شکل و شمایلِ تازه و نوآورانه خودشان بر جریان اصلی مد اثر میگذاشتند. مد در دهههای 1950 و 1960 مخصوصاً استایل گریسرها و راکرهای موتورسوار و در نقطه مقابل آنها، مادها با جاذبهای بینالمللی و کتوشلوارهای خوشدوخت در 40 سال اخیر بارها دوباره جان گرفتهاند. رود بوی بریتانیایی-کارایبی (اصطلاح عامیانه برای خردهفرهنگ جوانان سرگردان خیابان، گانگستر و دیگر افراد بیکار) و اسکینیهدس (خردهفرهنگی است که از جوانان طبقه کارگر در لندن، انگلستان در دهه ۱۹۶۰ نشأت گرفته) هم خرده فرنگهای خیابانیِ مرتبط با این مدها بودند. پانکها محصول ترکیبی از کسالتبار شدن فرهنگ هیپی و ستارههای قدیمی راک و ظهور پدیدههای جدید دنیای موسیقی مثل نیویورک دالز و ایگی پاپ (Iggy Pop) در ایالت متحده سکس پیستُلز (Sex Pistols) در انگلستان بودند. گوتهای رمانتیک محزون هم اثری ماندگار بر مُد از لباسهای بازار انبوه تا مزونهای سطح بالا گذاشتهاند و هیپهاپ دهههای 1980 و 1990، با شلوار جین گشاد و تیشرتهای غولپیکر، تأثیری بر مد رایج داشتند. از طرفی در آغاز دهه 50، در طول تولید اولین کامپیوترها و ارتباطات بیشتر در اینترنت و از طرفی جریان خودتان آن را انجام دهید (DIY: Do IT YOURSELF) ابتدا در آمریکا و سپس در تمام قارهها شروع به توسعه کرد. بهطورکلی، ظهور خردهفرهنگها به تنوع و گسترش طیف روندهای مد و همچنین توسعه استایل خیابانی کمک کرده است.
مسلماً عمیقترین و متمایزترین پیشرفت قرن بیستم تغییر این دوره از فرهنگ عالی به فرهنگعامه بود، شناخت آهسته اما پیوسته اینکه نوآوری درزمینه هنر، موسیقی و لباس میتواند از همه اقشار اجتماعی سرچشمه بگیرد نه مانند گذشته، فقط از طبقات بالا بهعنوان مثال، اعتبار بخشیدن به جاز، بلوز، فولک و تانگو در قرن بیستم بهعنوان فرمهای موسیقی معتبر، ارزیابی مجدد سبک خیابانی بهعنوان منبع کلیدی نوآوری در لباس و ظاهر در اوایل دهه 2000، موتور اصلی صنعت پوشاک این دموکراتیک شدن زیباییشناسی و فرهنگ را نشان میدهد. استایل خیابانی در عصر پستمدرن به یک موقعیت کلیدی در صنعت پوشاک تبدیلشده است که مشخصه آن نوآوری درزمینه هنر، موسیقی و لباس است که میتواند از همه اقشار اجتماعی ناشی شود.
استایل خیابانی، هویت شخصی را برجسته و درعینحال فرهنگها، قومیتها و نظامهای اعتقادی مختلف را از طریق رویکردهای خلاقانه به مد، بهعنوان یک هنرنمایشی ترسیم میکند و روشی بدون دردسر برای به نمایش گذاشتن یک ظاهر خاص یا ترکیبی از چندین ظاهر که منعکسکننده روندهای فعلی مد، یک دوره زمانی خاص، جنبشهای فرهنگی و ارزشهای یک مکان یا زمانی و بیان فردی است.در سالهای اخیر، استایل خیابانی بهطور فزایندهای محبوب شده حتی تأثیر آن بر مد گرانقیمت میتوان مشاهده کرد بهطوریکه طراحان عناصر لباس خیابانی را در مجموعههای خود گنجاندهاند استایل خیابانی هیچگاه از صنعت فشن دور نخواهد شد و ماندگار خواهد بود، اما سؤال این است که تا کی؟! زیرا زمانی که استایل خیابانی در اوج بود تغییر کرده است. تعداد فشن بلاگرها، اینفلوئنسرها و افراد مشهور بهسرعت در حال افزایش است و لباسهای خود را در شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام به نمایش میگذارند بیشتر آنها برای پوشیدن یک کالا پول میگیرند؛ بنابراین جای کمی برای اصالت باقی میماند. چیزی که هنوز در استایل خیابانی منحصربهفرد باقیمانده است، عکاسی سبک خیابانی آن است که از قبل تنظیم یا آماده نشده است. یک عکاس در شهر قدم میزند و عکسهای تصادفی از افراد با پوششهای متفاوت میگیرد؛ که جوهر فردیت و خلاقیت را نشان میدهد و تا زمانی که چیزی وجود داشته باشد که چشم عکاس را به خود جلب کند، مقداری اصالت باقی میماند.
استایل خیابانی و لباس خیابانی (Street wear) دو سبک مد متمایز هستند که از جنبشهای فرهنگی مختلف در تاریخ پدید آمدهاند. استایل خیابانی یک سبک مد است که در دهههای 1950 و 1960 ایجاد شد و با فردیت، خلاقیت و ابراز وجود مشخص میشود. این راهی بود برای جوانان برای شورش علیه مد محافظهکارانه آن زمان و بیان حس منحصربهفرد سبک خود. استایل خیابانی اغلب با خردهفرهنگهایی مانند پانک، هیپی و ماد همراه بود. از سوی دیگر، لباسهای خیابانی یک سبک مد است که در دهههای 1980 و 1990 پدیدار شد و با لباسهای غیررسمی و راحت الهام گرفته از فرهنگ اسکیت برد و هیپهاپ مشخص میشود. لباسهای خیابانی پاسخی به روند مد پرزرقوبرق و گران آن زمان بود و جایگزینی در دسترس و کاربردیتر را ارائه میکرد. اغلب با برندهایی مانند سوپریم (Supreme)، باپ (Bape)، استوسی (Stüssy) مرتبط بود.درحالیکه هر دو سبک خیابانی و لباسهای خیابانی ریشه در فرهنگ و بیان خود جوانان دارند، منشأ و زیباییشناسی متمایز دارند. استایل خیابانی بیشتر در مورد فردیت و خلاقیت است، درحالیکه لباسهای خیابانی بیشتر بهراحتی و کاربردی هستند. بااینحال، هر دو سبک تأثیر قابلتوجهی بر مد داشتهاند و همچنان بر روندهای امروزی تأثیر میگذارند.
بهطورکلی، استایل خیابانی بهعنوان یک جنبش بالاترین آزادی برای ابزار وجود است که قوانین خود را دیکته میکند و تنوع و تصمیمات سبک جدیدی را ارائه میدهد.
نویسنده: پریسا حیدرپور